Żylaki powrózka nasiennego to stosunkowo częsta przypadłość u mężczyzn, szczególnie w młodym wieku, między 15. a 25. rokiem życia. Choć sama nazwa bywa niepokojąca, w wielu przypadkach nie stanowią one poważnego zagrożenia zdrowotnego i przez długi czas mogą przebiegać bezobjawowo. Zdarza się, że pacjenci dowiadują się o ich obecności przypadkiem, podczas rutynowego badania. Warto jednak wiedzieć, czym są żylaki powrózka nasiennego, jakie mogą powodować dolegliwości i w jakich sytuacjach wskazana jest konsultacja z lekarzem specjalistą.

Czym są żylaki powrózka nasiennego?

Żylaki powrózka nasiennego to nieprawidłowe poszerzenia żył splotu wiciowatego, czyli sieci naczyń żylnych biegnących w mosznie wzdłuż powrózka nasiennego. Ich zadaniem jest odprowadzanie krwi z jądra. Jeśli zastawki żylne ulegają osłabieniu lub dochodzi do zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej, krew zaczyna cofać się w kierunku jąder. W efekcie żyły stopniowo się poszerzają, podobnie jak w przypadku żylaków kończyn dolnych. Z czasem może to prowadzić do przewlekłego przekrwienia i podwyższenia temperatury w mosznie.

Objawy żylaków powrózka nasiennego

Wielu mężczyzn nie odczuwa żadnych dolegliwości i przez lata nie jest świadomych problemu. U części pacjentów pojawia się jednak uczucie ciężkości lub dyskomfortu w mosznie, które nasila się po wysiłku fizycznym czy długotrwałym staniu. Niektórzy zgłaszają ból o charakterze ciągnącym albo kłującym. Typowym objawem są także miękkie, poszerzone żyły wyczuwalne pod palcami. U części mężczyzn widoczna jest również asymetria moszny lub obniżenie jednego jądra.

Wpływ na płodność

Żylaki powrózka nasiennego są jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności męskiej. Nawet niewielki wzrost temperatury w obrębie jąder, o zaledwie 1–2 stopnie Celsjusza, może negatywnie wpływać na proces spermatogenezy. Zaburzenia mikrokrążenia i przewlekłe przekrwienie prowadzą do pogorszenia parametrów nasienia, takich jak liczba plemników, ich ruchliwość czy prawidłowa morfologia. Warto jednak podkreślić, że nie u każdego mężczyzny obecność żylaków oznacza problemy z płodnością. W razie wątpliwości warto wykonać badanie nasienia i skonsultować wyniki z urologiem. W Warszawie dostępnych jest wiele ośrodków specjalizujących się w diagnostyce i leczeniu tego schorzenia, w tym także kliniki leczenia niepłodności, gdzie ocena żylaków stanowi część kompleksowej diagnostyki męskiej płodności.

Diagnostyka

Rozpoznanie opiera się przede wszystkim na badaniu fizykalnym wykonanym przez doświadczonego urologa. Lekarz ocenia mosznę w pozycji stojącej, często prosząc pacjenta o wykonanie próby Valsalvy, czyli chwilowego wstrzymania oddechu i napięcia mięśni brzucha, co ułatwia uwidocznienie poszerzonych żył. Uzupełniającą metodą jest badanie ultrasonograficzne z użyciem dopplera, które pozwala ocenić średnicę żył oraz przepływ krwi. W przypadku podejrzenia wpływu żylaków na płodność zaleca się także badanie nasienia. W Warszawie wszystkie te procedury są dostępne zarówno w prywatnych klinikach, jak i w wyspecjalizowanych poradniach urologicznych.

Leczenie

Nie każda diagnoza żylaków powrózka nasiennego oznacza konieczność leczenia chirurgicznego. U niektórych pacjentów wystarczają regularne kontrole i obserwacja. Leczenie operacyjne rozważa się w sytuacjach, gdy występują dolegliwości bólowe, nieprawidłowe wyniki seminogramu, widoczna asymetria lub zanik jądra, a także w przypadku niepłodności. Stosuje się różne techniki, w tym klasyczne operacje, mikrochirurgiczne podwiązanie żylaków, zabiegi laparoskopowe czy embolizację, która jest małoinwazyjną metodą polegającą na zamknięciu nieprawidłowych żył od wewnątrz. 

Czy leczenie poprawia płodność?

Badania naukowe wskazują, że w wielu przypadkach leczenie żylaków powrózka nasiennego, szczególnie metodami mikrochirurgicznymi, prowadzi do poprawy jakości nasienia i zwiększenia szans na naturalne poczęcie. Efekty nie pojawiają się od razu, a pierwsze korzystne zmiany obserwuje się zwykle po kilku miesiącach od zabiegu. Należy jednak pamiętać, że skuteczność terapii jest indywidualna i nie każdy pacjent odnotuje poprawę płodności. Dlatego tak ważna jest właściwa kwalifikacja do leczenia i prowadzenie diagnostyki w wyspecjalizowanych ośrodkach. Dla par z Warszawy planujących ciążę, konsultacja w naszej klinice leczenia niepłodności może być istotnym krokiem w ocenie szans na rodzicielstwo.