Wiele par, które starają się o dziecko, skupia się głównie na badaniach hormonalnych i diecie, zapominając, że męska płodność w dużym stopniu zależy od ogólnego stanu zdrowia. Nadwaga, zaburzenia snu i nieprawidłowy poziom testosteronu to czynniki, które często występują razem, wzajemnie się nasilają i wspólnie obniżają jakość nasienia. W Fertimedica Centrum Płodności w Warszawie-Mokotowie regularnie obserwujemy, że poprawa tych elementów może znacząco zwiększyć szanse na poczęcie.

Nadwaga a płodność mężczyzny

Nadmiar kilogramów to nie tylko kwestia wyglądu. Gdy masa ciała przekracza normę, w organizmie zachodzą zmiany hormonalne, które mogą zaburzać produkcję zdrowych plemników.
Za punkt odniesienia służy wskaźnik BMI (Body Mass Index):

• Prawidłowe BMI: 18,5–24,9
  • Nadwaga: 25–29,9
  • Otyłość: powyżej 30

Już przy BMI powyżej 25 można zauważyć pogorszenie jakości nasienia. Dzieje się tak dlatego, że w tkance tłuszczowej zwiększa się przemiana testosteronu w estrogeny, czyli hormony typowo żeńskie. To zaburza równowagę hormonalną, prowadzi do spadku poziomu testosteronu i może powodować zmniejszenie liczby plemników, ich ruchliwości oraz zwiększoną fragmentację DNA nasienia. Otyłości często towarzyszą także insulinooporność i przewlekły stan zapalny, które dodatkowo obniżają płodność.

Bezdech senny – niedoceniany wróg płodności

Bezdech senny to zaburzenie, w którym podczas snu na krótkie chwile zatrzymuje się oddech. Najczęściej dotyczy mężczyzn z nadwagą, ale może występować również u osób szczupłych.
Powtarzające się niedotlenienie nocne wpływa na gospodarkę hormonalną, prowadząc do obniżenia poziomu testosteronu i zaburzenia rytmu jego wydzielania.

Na bezdech senny mogą wskazywać objawy takie jak:
• głośne chrapanie,
• przerwy w oddychaniu zauważone przez partnerkę,
• poranne bóle głowy,
• uczucie zmęczenia mimo przespanej nocy.

Bezdech senny nie tylko pogarsza jakość nasienia, ale także zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia, cukrzycy typu 2 i chorób serca. W diagnostyce pomocne jest badanie snu (poligrafia), które można wykonać również w warunkach domowych. Leczenie tego zaburzenia poprawia zarówno sen i samopoczucie, jak i funkcje hormonalne.

Testosteron a płodność

Testosteron odpowiada za libido, energię, samopoczucie oraz proces spermatogenezy, czyli produkcji plemników. Zbyt niski poziom testosteronu może prowadzić do obniżonego popędu seksualnego, problemów z erekcją, a także spadku liczby i jakości plemników.

Warto pamiętać, że podawanie testosteronu z zewnątrz, na przykład w formie iniekcji lub żelu, może paradoksalnie pogorszyć płodność. Organizm przestaje wtedy produkować własny hormon, co prowadzi do zahamowania pracy jąder. Dlatego każdy mężczyzna planujący ojcostwo powinien skonsultować się z andrologiem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii hormonalnej.

Testosteron na siłowni i ryzyko dla płodności

W ostatnich latach lekarze coraz częściej spotykają młodych mężczyzn, którzy sięgają po testosteron lub inne sterydy anaboliczne, aby szybciej rozbudować mięśnie. Niestety, takie praktyki mają niewiele wspólnego z medycyną, a ich skutki mogą być bardzo poważne.

Podawanie testosteronu bez wcześniejszych badań i bez nadzoru lekarza prowadzi do zahamowania naturalnej produkcji tego hormonu. Jądra przestają pracować, ponieważ organizm otrzymuje sygnał, że poziom testosteronu jest wystarczający. W rezultacie plemniki przestają być produkowane, a płodność może spaść do zera. U części mężczyzn funkcja jąder wraca po kilku miesiącach od odstawienia sterydów, ale u innych powrót do prawidłowej spermatogenezy jest znacznie trudniejszy lub wymaga leczenia.

Stosowanie testosteronu w celach sportowych zwiększa również ryzyko nadciśnienia, przerostu czerwonych krwinek, zaburzeń rytmu serca oraz nasilenia bezdechu sennego. To poważne powikłania, które mogą zagrażać nie tylko płodności, lecz także zdrowiu ogólnemu.

Jeśli trenujesz regularnie i masz wrażenie, że Twój poziom testosteronu jest zbyt niski, nie sięgaj po preparaty hormonalne samodzielnie. W Fertimedica w Warszawie-Mokotowie możesz wykonać badania hormonalne, które pozwolą ocenić, czy rzeczywiście występuje niedobór testosteronu i czy wymaga on leczenia. Specjalista androlog zaplanuje terapię skuteczną, ale bezpieczną dla Twojej płodności.

Jak poprawić jakość nasienia

Większość negatywnych zmian wynikających z nadwagi, zaburzeń snu czy wahań hormonalnych można odwrócić. Najważniejsze jest działanie systematyczne i świadome.

• Redukcja masy ciała. Utrata już 5–10 procent wagi poprawia poziom testosteronu i parametry nasienia.
  • Zdrowy sen. Regularne godziny odpoczynku i leczenie bezdechu poprawiają gospodarkę hormonalną.
  • Aktywność fizyczna. Umiarkowany wysiłek trzy do czterech razy w tygodniu wspiera produkcję testosteronu i poprawia krążenie.
  • Zbilansowana dieta. Warto włączyć do niej warzywa, owoce, tłuste ryby oraz produkty bogate w cynk i selen.
  • Unikanie używek. Alkohol, papierosy i marihuana obniżają liczbę i ruchliwość plemników.
  • Konsultacja z lekarzem. Androlog lub urolog może zlecić badanie nasienia, oznaczenie poziomu testosteronu i innych hormonów, a następnie zaproponować odpowiednie leczenie lub suplementację.

W Fertimedica w Warszawie-Mokotowie często obserwujemy, że po kilku miesiącach pracy nad wagą, snem i stylem życia jakość nasienia u pacjentów ulega wyraźnej poprawie. Organizm ma dużą zdolność do regeneracji, trzeba mu tylko na to pozwolić.

Najczęściej zadawane pytania

Czy nadwaga zawsze prowadzi do niepłodności?
Nie zawsze, ale zwiększa ryzyko obniżenia jakości nasienia i zaburzeń hormonalnych. Nawet niewielka redukcja masy ciała może przynieść zauważalne korzyści.

Jak rozpoznać, że mam bezdech senny?
Najczęstsze objawy to głośne chrapanie, przerwy w oddychaniu, senność w ciągu dnia i bóle głowy po przebudzeniu. Warto wykonać badanie snu, które można przeprowadzić także w domu.

Czy testosteron stosowany w formie suplementu poprawia płodność?
Nie. Podawanie testosteronu z zewnątrz zwykle ją obniża, ponieważ hamuje naturalną produkcję plemników. Terapia hormonalna zawsze wymaga konsultacji z lekarzem.

Jak długo trwa poprawa jakości nasienia po zmianie stylu życia?
Cykl produkcji plemników trwa około trzech miesięcy, dlatego efekty zdrowych zmian zwykle widać po kilku miesiącach.

Informacja: Artykuł ma charakter edukacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. W przypadku problemów z płodnością lub zaburzeń hormonalnych należy skonsultować się z lekarzem specjalistą.